Иттиҳоди давлатҳои мустақил ё муштаракулманофеъ?

Рузи 21 декабри соли 1991 дар шаҳри Алмато, пойтахти вақти Қазоқистон сарони 11 кишвари тозаистиқлол ёфта аз Шуравй(ба истиснои се чумҳурии назди Балтик ва Гурчистон), протоколи таъсиси ниҳоди чадид — Иттиҳоди давлатҳои мусстақилро имзо карданд.Ба ҳамин тартиб баъди 69 сол мавчудият, умри императории кумунистй ба поён расид ва абарқудрате ба номи Иттиҳоди чамоҳири шуравии сотсиалистй ба таърих пайваст.

Дар протоколи мазкур аз чумла тазаккур дода шудааст, ки ҳамаи аъзо аз ҳуқуқ ва салоҳиятҳои мусовй бархурдор ҳастанд.Дар банди 3 қарордоди ташкили Иттиҳоди давлатҳои мустақил таъкид шуда, ки аъзои Иттиҳод бо ворид кардани тағйир дар қонунҳои марбутаи худ, воҳидҳои артиши Шуравии воқеъ дар кишварҳояшонро ба артиши миллии худ пайваст кунанд ва ин артишҳо ба таври муштарак аз суботу амнияти қаламрави Иттиҳод ҳифозат хоҳанд кард.Ойинномаи Иттиҳоди давлатҳои мустақил 22 январи соли 1993 тавсиб шуд, аммо то ҳануз Украина ин ойинномаро имзо накардааст ва узвияти ин кишвар дар Иттиҳоди мазкур бар асоси санаде аст, ки миёни ин кишвар, Русия ва Белорус дар таърихи 8 декабри соли 1991 дар қароргоҳи ҳукумати чумҳурии Белорус, дар вилояти Брести ин кишвар, ба имзо расида буд. Дар соли 1993 Гурчистон низ ба ин Иттиҳод пайваст, аммо дар соли 2009 дар пайи даргирии мусаллаҳона бо Русия, ин иттиҳодро тарк кард ва дар айни ҳол Иттиҳоди давлатҳои мустақил 11 узв дорад.
Инак аз таъсиси Иттиҳоди давлатҳои мустақил 19 сол сипарй мешавад ва тайи ин муддат ин ниҳод дастхуши мушкилоту масоили зиёде буд.Дар ибтидои зуҳури Иттиҳоди мазкур, интизороти аъзо аз фаъолиятҳо ва дар кулл фалсафаи вучуди он мутафовут буданд.Русия ба унвони ташаббускори аслй бар он буд, ки тасаллути Маскав бар чумҳуриҳои қаламрави императории собиқро тавассути ин ниҳод ҳифз кунад ва набзи фаъолиятҳо дар тамомии бахшҳо дар ин минтақаи бузургро дар ихтиёр дошта бошад.Кишварҳое мисли Украина ва Белорус, ки дар баробари Русия худро аз ҳеч чизе кам намедиданд, ин интизорро доштанд, дар қолаби ин иттиҳод истиқлоли амали бештаре касб ва битавонанд яккатозиҳои Маскав дар ин заминаро камранг кунанд.Ба илова, Киев ва Минск, ки дар замони Шуравй низ танҳо чумҳуриҳое буданд, ки дар Созмони Милали Муттаҳид намоянда ва ҳаққи раъй доштанд, мехостанд чойгоҳи мустақили худ дар Аврупойи шарқиро касб ва сиёсатҳои мустақилтаре аз Маскавро дунбол кунанд ва ҳатто дар ростои расидан ба ҳадафҳои худ, ба унвони рақиби Русия дар саҳна ҳозир шаванд.Чумҳуриҳои Қафқоз саъй бар он доштанд, бо камранг кардани чойгоҳ ва нуфузи Русия дар қаламрави худ, сиёсате комилан мустақил дошта бошанд, ба баёни дигар сарнавишти худро худ таъйин кунанд. Чунин талошҳое дар Осиёи Марказй низ чой дошт ва кишварҳои ин минтақа истиқлоли воқеи аз Маскавро дар садри сиёсатҳои худ қарор дода буданд, аммо чунин руйкарде дар Қирғизистон, Туркманистон ва Точикистон хеле эҳтиёткорона шакл мегирифт.Албатта Туркманистон бо эъломи бетарафй, як сиёсати комилан мутафовутеро дунбол мекард.Бо ин ҳол натичаи 19 сол мавчудияти Иттиҳоди давлатҳои мустақил собит мекунад, ки ин Иттиҳод натавонист ба унвони як ниҳоди таъсиргузор дар муодилоти минтақайи ва чаҳонй, шакл гирад.Ҳарчанд Русия талошҳои зиёде барои коройи кардани Иттиҳоди мазкур ба харч дод, аммо ин талошҳо тақрибан бе натича будаанд. Маскав аз абзорҳои мухталифе барои тақвияти равобити дарунсозмонй ва таҳкими ҳамгаройи дар миёни аъзо кор гирифт, вале набудани тамойили кишварҳо, ин талошҳоро нақш бар об кардааст.Аз суе, ҳарчанд бо пайравй аз мустамараҳои собиқи Англис, ниҳоди ба вучудомада баъд аз фурупошии Шуравиро «Чомеъаи кишварҳои муштаракулманофеъ» ё «Ҳамсуд» меноманд, аммо аввал ин ки ин тарчумаи нодурусти СНГ — Иттиҳоди давлатҳои мустақил аст ва дуввум, ин кишварҳо бе ҳеч вачҳ манофеи муштарак надоштанд ва нахоҳанд дошт.Дар ҳоле ки Озарбойчон ва Арманистон барои Қарабоғи куҳй мечанганд, оё метавон онҳоро муштаракулманофеъ гуфт? Ё кишварҳои Осиёи Марказй дар баҳси манобеи обии ин минтақа, манфиатҳои муштаракро дунбол мекунанд? Бо ин ҳол Русия бо таъсиси зермачмуъаҳое назири Иттиҳоди гумрукй, Паймони амнияти чамъй, созмони ҳамкории Шонгҳой, саъй кардааст ба унвони бародари бузург раҳбарии худро дар Иттиҳоди мазкур бар дигарон таҳмил кунад.Вале бо вуруди Ғарб ба қаламрави Шуравии собиқ, аз Қафқоз то Осиёи Марказй ва басту густариши ҳамкориҳои ду ва чандчониба миёни кишварҳои ғарбй ва чумҳуриҳои Шуравии собиқ, таъсиргузории Маскав дар таҳаввулоти қаламрави Иттиҳоди давлатҳои мустақил беш аз ҳар замони дигаре заъиф шудааст ва ин раванд ҳамчунон идома дорад.Нотавонии ин ниҳод дар расидагй ба мушкилоти мавчуд дар равобити аъзо, тамоили масъулони кишварҳо барои ширкат дар барномаҳои онро коҳиш додааст.Бо таваччуҳ ба ин, Русия баъд аз он ки натавонист бо аҳрамҳои иқтисодй нуфузи худро дар қаламрави Шуравии собиқ ба таври лозим ҳифз кунад, бар он шуд, ки аз абзорҳои амниятй кор гирад.Ташдиди фаъолиятҳои гуруҳҳои тундрав дар Афғонистон ва фазосозй дар мавриди таҳдиди ин гуруҳҳо ба амнияти кишварҳои ҳамсояи Афғонистон, фурсате ба вучуд овард, ки Маскав зарурати чойгиркунии пойгоҳҳои низомии худ дар Осиёи Марказй ва тақвияти ҳамкориҳои амниятии аъзои Иттиҳоди давлатҳои мустақилро бар шарикони худ илқо ва таҳмил кунад.Дар ҳамин росто Паймони амнияти чамъй шакл гирифт, ки таъсиси неруҳои вокуниши сареъ дар чорчуби ҳамин паймон, тасдиқе бар чиддияти Русия дар ин замина буд.Дар шароити кунунй Маскав бо ташдиди иқдомоти расонайи дар мавриди фаъолшавии ифротгароёни исломй, дар Осиёи Марказй, ба вижа дар водии Фарғона, бар он аст, ки барномаҳои амниятии худро ба кишварҳои минтақа таҳмил кунад ва бо аҳрамҳои амниятй — низомй нуфузи худро дар қаламрави Иттиҳоди давлатҳои мустақил ҳифз кунад ва тавсаъа бахшад.Албатта бахши энержй аз дигар нигарониҳои Маскав дар идора кардани умури қаламрави пасошуравй аст, ки низ ҳамроҳ бо дастаи азиме аз масоил ва вижагиҳост. Аз чумлаи омилҳое ки монеъ аз мувафаққияти Русия дар пешбурди барномаҳояш дар дохили Иттиҳоди давлатҳои мустақил шуда, ташдиди рақобат миёни қудратҳои Ғарб ва Шарқ дар ин қаламрав мебошад.Ҳамин мавзуъ ва дар канори он коҳиши эътимоди кишварҳои узв ба садоқати Маскав дар пойбандй ба уҳдадориҳояш, фарзияҳоро дар мавриди фурупошии Иттиҳоди давлатҳои мустақил, беш аз ҳар замони дигаре ба воқеият наздик кардааст.Амре ки ба гумони ғолиб идомаи он, сарнавиште назири Иттиҳоди шуравиро барои Иттиҳоди давлатҳои мустақил рақам хоҳад зад.

«Толибон»и Осиёи Марказй

Бар асоси гузоришҳое ки мақомоти амниятй ва интизомии кишварҳои Осиёи Марказй нооромиҳои як ду соли охири Осиёи Марказй мунташир кардаанд, ҳудуди 90 дар сади нооромиҳои ин минтака тавассути афроди вобаста ба ҳизби таҳрир ва ҳаракати исломии Узбакистон ба вуқуъ пайвастаанд.Сенориёи баррасии ин бесуботиҳо, ки куштаю захмй ва фирорй дар пай доштаанд, шабеҳи ҳаманд, ба гунае ки ҳам дар Қирғизистон ва ҳам дар Точикистон дар даргириҳои низомии ахир афроди ин ду чунбиши ифротй гунахкор муаррифй шудаанд.

Аммо на ҳамеша далелҳои боэътомод дар ин замина ироа шудаанд.Бо ин вучуд пай бурдан душвор нест, ки як барномарезии ҳамоҳангшуда миёни хадамоти вижаи бархе кишварҳо барои эчоди ба истилох толибони маҳаллй дар Осиёи Марказй, дар ҳоли ичро аст.Бо таваччуҳ ба ин ки ҳаракати исломии Узбакистон беш аз дигар гуруҳҳои мухолифи давлатҳои Осиёи Марказй афроди мусаллаҳ дар Покистон ва Афғонистон дар ихтиёр дорад, маҳз ҳамин ҳаракат ба унвони ҳаста ё мағзи гуруҳи «толибони маҳҳалй» дар Осиёи Марказй интихоб шудааст.Ин ҳаракат мушобеҳи дигар чунбишҳои мардумии замони гурбочёвй, дар авохири умри Шуравй, дар солҳои 90 қарни гузашта шакл гирифт ва дар дохили Узбакистон ҳаводорони зиёдеро ба худ чалб кард.Дар пайи фишорҳои беамони давлати Тошканд ва ҳабсу куштори аъзои ин ҳаракат, неруҳои исломгарои Узбакистон ба хорич аз кишвар, умдатан ба Афғонистон фирор карданд ва бо эчоди дастаҳои мусаллаҳ, эълом карданд, ки ҳадафашон сарнагунии режими Ислом Каримов аст.
Ҳаракати исломии Узбакистон дар замони раҳбарии Чумъаи Намангонй аз инсичом ва барномарезиҳои муназзам бархурдор буд ва теъдоде аз чангиёни он дар сафҳои неруҳои мухолифи давлати Душанбе дар солҳои 1992-1997, чангиданд.Аммо дар пайи кушта шудани сарони ин чунбиш (Чумъаи Намангонй ва Тоҳир Юлдош), ҳаракати исломии Узбакистон то ҳадди зиёде инсичоми дарунисозмониро аз даст дод ва ҳамин амр боис шуд, ки афроди тасодуфй, аз чумла гуруҳҳои чинойи, ҳатто бино ба гузоришоти бархе расонаҳои ғарбй, дастнишондаҳои хадамоти вижаи бархе кишварҳо, дар пушиши фирорй ва норозиёни режимҳои Осиёи Марказй, ба дохили ин ҳаракат роҳ ёфтанд.Ҳамин расонаҳои ғарбй ҳар аз гоҳе гузоришҳо дар мавриди нуфузи толибон ба Осиёи Марказй мунташир ва барои зуҳури толибони маҳаллй заминасозй мекунанд.Ба назар мерасад, ки омилони вобаста ба хадамоти амниятии бархе ниҳодҳо дар пушиши афроди ҳаракати исломии Узбакистон, дар пайи ноамн кардани Қирғизистон ва Точикистон бар омадаанд. Ба эътиқоди маҳофили коршиносй, ин амр дар ҳамоҳангй бо хадамоти вижаи бархе аз кишварҳо, эҳтимолан Амрико ва Русия, дар ҳоли анчом аст.Зеро Ғарб ба саркардагии Амрико, ки аз ҳоло замзамаи шикаст дар Афғонистон ба гушаш мерасад, барои кучонидани неруҳояш аз Афғонистон ба Осиёи Марказй, дунболи баҳона мегардад ва ҳеч баҳонае беҳтар аз ба вучуд овардани «толибони маҳаллй» нест!Овозаҳо дар мавриди омодагии ҳаракати исломии Узбакистон барои анчоми амалиёти терористй дар Аврупо низ дар ҳамин чорчуб аст.
Аз таҳлилҳои анчомшуда дар мавриди иқдомоти ахири афроди вобаста ба ҳаракати исломии Узбакистон дар Қирғизистон ва Точикистон бармеояд, ки бархе гуруҳҳо қасд доранд ин ду кмшварро даргири масъалаҳои амниятй намуда, дар раванди ичрои тарҳҳои муҳими иқтисодии онҳо, хала эчод кунанд.Пушида нест, ки ҳамкориҳои Бишкек-Душанбе дар заминаи сохтани чодаҳо ва хатҳои роҳи оҳан хорич аз қаламрави Узбакистон, на барои ҳамаи давлатҳои минтақа қобили қабул аст.Албатта беш аз ҳад ноамн шудани минтақа ба нафъи ҳеч як аз коргардонҳо нест, зеро худ низ мутаҳаммили зарару зиён ва монеъа дар амалй шудани ҳадафҳояшон хоҳанд шуд.Аз ин ру талош мекунанд ноамниҳо ва даргириҳоро тарзе саҳнасозй кунанд, ки аз контрул хорич нашаванд, аммо ин шева чандон мавриди эътимод нест ва метавонад мавриди аксуламали дигар кишварҳо қарор гирад ва ин ноамниҳо бар зидди созмондиҳандагонашон истифода шаванд.Дар ин миён, бино ба гуфтаи манобеи амниятии Покистон,баъд аз терори Тоҳир Юлдош, раҳбари ин чунбиш дар 26 августи соли 2009, дастнишондахои хадамоти чосусии узбак саъй карданд бо ба шохаҳо чудо кардани ҳаракати исломии Узбакистон, афроди худро вориди ин ҳаракат кунанд ва аҳдофи худ дар Афғонистон ва Осиёи Марказиро тавассути онон дунбол кунанд.Афросиёб Хаттак, узви порлумони Покистон мегуяд, афроди ҳаракати исломии Узбакистон узбакҳо, чеченҳо ва мусалмонҳо аз нуқоти мухталифи Русия мебошанд, ки ҳуввияти аслии аксари онон мушаххас нест.
Афроди боздоштшуда баъд аз ҳаводиси ахири Хучанд (шимоли Точикистон) ва минтақаи Рашт(чануби шарқи ҳамин кишвар), ки шаҳрвандони дигар кишварҳо, аз чумла Русия буданд, ин фарзияро тақвият кардааст, ки ба зудй макони зуҳури ба истилоҳ толибони Осиёи Марказй, Точикистон(минтақаи Рашт ва шаҳристони Исфара) эълом хоҳад шуд.Ҳарчанд афроди ҳаракати исломии Узбакистон ва ҳизби таҳрир бештар дар шимоли Точикистон фаъоланд, аммо ба далели мавқеияти чуғрофиёйи — наздик будан ба пойтахт,- эҳтимол меравад, ки маркази ноамниҳо ба чануби ин кишвар мунтақил шавад, то (ба андешаи тарроҳони ин ноамниҳо)зарба задан ба тарҳҳои муҳими иқтисодии Точикистон, аз чумла неругоҳи Роғун, осонтар бошад.Дар чунин шароите иқдомоти зидди исломии бархе мақомоти точик, чараёни об ба осиёби тарроҳони ин барномаҳоро афзоиш додааст.
Аз эҳтимол дур нест, ки дар ояндаи на чандон дур раҳбари толибони Осиёи Марказй, ки шояд вучуди хоричй надошта бошад, эълом ва баъд аз он сенариёе ки барои боздошти Бин Лодан ичро шуда буд, ба кор гирифта шавад:манотиқи мавриди назари кишварҳои тарроҳи ин барномаҳо, бамборон шавад, мавриди ҳамла қарор гирад ва…
Аз ин чо чунин бармеояд, ки ба майдон ворид кардани(!) «толибони маҳаллй» дар Осиёи Марказй, эҳтимолан бахше аз тарҳи «Осиёи Марказии бузург» бошад, ки Ғарб чанду чуни онро аз муддатҳо қабл матраҳ карда буд.

Талошхои тозаи Маскав дар Осиёи Марказй

Дар шаҳри Маскав раҳбарон ва масъулони аршади ниҳодҳои фаъол дар қаламрави Шуравии собиқ гирди ҳам чамъ омаданд, то барномаҳои худ дар шароити чадиди минтақа ва чаҳонро тадвин кунанд.Ин дар навъи худ нахустин ҳамоише буд, ки дар он раҳбарони Иттиҳоди давлатҳои мустақил, созмони ҳамкориҳои иқтисодии Авруосиё, созмони ҳамкориҳои Шонҳой ва Паймони амнияти чамъи ба баҳсу баррасии масоили муҳим пардохтанд.Таҳкими суботу амният дар қаламрави ин ниҳодҳо дар меҳвари нишасти Маскав қарор дошт ва ин нахустин маврид аз силсила чаласоте буд, ки барои 2-3 моҳи оянда дар назар гирифта шудааст.Кремл аз ин тариқ бар он шудааст, ки зимни таҳкими ҳамгаройи дар маҳдудаи Шуравии собиқ, нуфузи худ бар аъзои ин ниҳодҳоро тавсаъа ва таҳким бахшад.
Ширкаткунандагон дар нишасти Маскав дар поёни музокироти хеш баёнияе пахш намуданд, ки дар он аз чумла бар тавсаъа ва таҳкими ҳамкориҳо дар ростои ҳифзи суботу амният ва боло бурдани чойгоҳи байналмилалии ниҳодҳои фаъол дар қаламравии Шуравии собиқ таъкид шудааст. Дар ин баёния гуфта мешавад, ба манзури мубодилаи иттилоот, ҳамкориҳои коршиносон ва мушорикат дар нишастҳои ҳар як аз ин чаҳор ниҳод, кумитаҳои вижа таъсис мешаванд, ки маовинони дабирони кул узви онҳо хоҳанд буд.
Дар баёнияи мазкур ҳамчунин таъкид шудааст, ки Иттиҳоди давлатҳои мустақил, Паймони амнияти чамъи, Созмони ҳамкориҳои иқтисодии Авруосиё ва Созмони ҳамкориҳои Шонгхой дар чиҳати мубориза бо терроризм ва қочоқи маводи мухаддир барномаҳои худро ҳамоҳанг намуда, тамоми талоши худро барои аз байн бурдани ин падидаҳои шум ба харч хоҳанд дод.Албатта пушида нест, ки дар пайи руйдодҳои ахири Қирғизистон ва ташаннучи авзоъ дар шарқи Точикистон, мавзуи мубориза бо терроризм дар авлавияти фаъолиятҳои ниҳодҳои мазкур қарор гирифтааст. Николай Бордюжа, дабири кулли Паймони амнияти чамъи дар ин робита гуфт, бояд аз ҳамаи имконот ва зарфиятҳо чиҳати пешгирй аз густариши ноамниҳо дар Осиёи Марказй истифода кард.Анатолий Ноговитсин, маовини раиси ситоди муштараки Паймони амнияти чамъи бо ишора ба заминаҳои вуқуъи даргириҳои қавмй ва мазҳабй дар Осиёи Марказй, аз буҳрони амниятии Қирғизистон ба унвони ҳушдор ёд кард ва даъват намуд ин масъала бояд ба таври чиддй мавриди баррасй қарор гирад.
Баргузории тамринҳои низомии ягонҳои кишварҳои узви Паймони амнияти чамъй дар 25 октябр, ки аз чумлаи тавофуқоти нишасти Маскав буд, баргирифта аз ҳамин нигарониҳоест, ки масъулони ниҳодҳои мазкур аз ноҳияи амният эҳсос мекунанд.Дар назар аст дар ин размоиш низомиёни кишварҳои Русия, Қазоқистон, Қирғизистон, Точикистон ва Белорус ширкат кунанд, ки дар мачмуъ 1700 низомй ва 270 ҳавопаймо, болгард ва мошинҳои размиро дар бар хоҳанд гирифт.
Нишасти Маскав ҳамоише дар навъи худ мунҳасир ба фард буд, зеро то кунун масъулони аршади чаҳор ниҳоди фаъол дар қаламрави Шуравии собиқ бо чунин чиддияте даври ҳам нанишаста буданд.Ҳарчанд гуфта мешавад ин нишаст бархоста аз авзои минтақа ва чаҳон, ба вижа таҳаввулоти ахир дар Осиёи Марказй буд, аммо ин нукта низ ғайри қобили инкор аст, ки бо фаъол шудани бозигарони Осиёи Марказй чиҳати таҳкими ва густариши нуфузи худ дар ин минтақаи стротегй, Русия бар он шудааст, ки дар баробари ин таҳаррукот қад алам кунад ва аз тариқи ниҳодҳои вобаста ба худ, сарони чумҳуриҳои Шуравии собиқро ба ҳамкориҳо бо худ мутамоил кунад.Дар ин миён масъалаи Узбакистон дар меҳвари сиёсатҳои Маскав қарор дорад, зеро Маскав ба ҳеч вачҳ аз наздикии беш аз ҳади Тошканд ва Вашингтон хушҳол нест. Ба вижа баъд аз он ки дар моҳи феврали соли чорй Ислом Каримов, раиси чумҳури Узбакистон мусаввабаи шумора 1258 ҳукумати Узбакистон дар мавриди тавсаъаи ҳамкориҳои дучониба бо Иёлоти муттаҳидаи Амрикоро имзо кард, сарони Кремл бар он шуданд, ки дар мавриди амалкарди давлати Тошканд бештар эҳтиёткор бошанд.Бар асоси ин мусавваба, ки иборат аз 40 банд мебошад,аз чумла густариши ҳамкориҳои низомй дар назар гирифта шуда ва раҳойи аз вобастагиҳои низомй ба Русия, меҳвари ин ҳамкориҳо унвон шудааст. Бо таваччуҳ ба ин ҳама, Русия қасд дорад бо баргузории нишастҳо, гирдиҳамойиҳо ва тамринҳои мухталиф Тошкандро низ барои ҳузур дар ниҳодҳои вобаста ба худ, тарғиб кунад.Дар ин миён муваффақ шудан ба мушорикатҳои фаъоли Тошканд дар Паймони амнияти чамъи аз авлавияти сиёсатҳои Маскав дар марҳалаи кунунй мебошад.Зеро Русия бар ин бовар аст, ки аз ин тариқ метавонад аз тавсаъаи равобити низомй миёни Тошканд — Вошингтан осонтар ва ғайри қобили эҳсос пешгирй кунад.Аммо давлати феълии Тошканд ҳаргиз ҳозир нест дар ниҳодҳои вобаста ба Русия, умуман дар ҳар ниҳоди минтақайи мушорикати фаъол дошта бошад. Зеро табиати Узбакистон ин аст, ки намехоҳад дар баробари он чи ки «ҳамсояҳои заъиф» мегуяд, уҳдадорй ва масъулиятҳое дошта бошад.
Бо ин ҳол Русия талош хоҳад кард Узбакистонро аз наздикии беш аз ҳад бо кишварҳои ғарбй, ба вижа Амрико боздорад. Чунончй Ислом Каримов ба бозиҳои дусуяи худ бо Шарқу Ғарб идома диҳад, ин эҳтимол чой дорад, ки дар ояндаи на чандон дур шоҳиди таҳаррукоти чадиди мухолифони узбак бошем.Ин таҳаррукот метавонанд ҳатто низомй бошанд ва суботу амнияти Узбакистонро ҳадаф қарор диҳанд. Зеро қудратҳои Шарқу Ғарб ба хубй дарк кардаанд, ки субот ва бақои ҳокимият аслитарин ташвиши сарони худкомаи Осиёи Марказй мебошад ва дар ин миён Узбакистон мустасно нест